Panama Hastalığına Dirençli Genetiği Değiştirilmiş Muz Tüketimine Onay Verildi
Panama Tropikal Irk 4 (TR4), muz ağaçlarını tehdit eden ve toprakta uzun süre yaşayan bir mantar hastalığı olarak bilinmektedir. Günümüzde herhangi bir tedavi protokolü bulunmayan bu hastalık Cavendish çeşidi de dahil olmak üzere çoğu muz türünün yetiştirilmesini engellemektedir.
Geçtiğimiz günlerde, 20 yıldır çalışmaları süren Panama TR4 hastalığıyla mücadeleye ilişkin bilim insanları, yabani bir muzdan alınan bir geni değiştirerek Cavendish çeşidine işlediğini bildirdi. QCAV-4 ismi verilen bu muz çeşidi, dünyanın ilk onaylanan genetiği değiştirilmiş muzu olarak kayıtlara geçti. Bilim insanları, bu muz çeşidinin TR4’e dayanıklı olduğunu ve muz endüstrisindeki TR4 hastalığıyla mücadelede bir alternatif sunabileceğini belirtti. Queensland Teknoloji Üniversitesi’nde Muz Biyoteknolojisi Programı Başkanı olan Profesör James Dale, bu kararın dünya genelinde muz üretimini etkileyen bu hastalığa karşı önemli bir güvenlik önlemi olduğunu vurguladı. Avustralya Hükümeti, QCAV-4’ü ticari olarak piyasaya sürmek üzere lisansı Queensland Teknoloji Üniversitesi’ne verdi. QCAV-4’ün piyasaya sürülmesi için alınan onayın akabinde, Queensland bilim insanları ticari gerçekliğe bir adım daha yaklaştı. Muzun insan tüketimi için uygun olacağı ve TR4’e karşı mücadelede “alternatif bir seçenek” olarak kabul edileceği bildirildi.
Konuya ilişkin Dale, “Bu kararın, dünyanın birçok bölgesini, Avustralya da dahil, TR4’ten etkilenmiş olan dünyanın Cavendish muzları için bir güvenlik ağı oluşturmaya yönelik çok önemli bir adım olduğu için memnuniyetle karşılıyoruz.” dedi.
QCAV-4 hastalık yayılımını önlüyor mu?
Profesör Dale konuya ilişkin açıklamasında, “Bir muz genini bir muzdan diğerine taşıdık. Korkutucu bir şey yok. Gen, Cavendish’te zaten mevcuttu ancak işlevsel değildi. Bu yüzden işe yarayan bir versiyonunu enjekte ettik.” dedi.
QCAV-4 sayesinde TR4’ün Avustralya’da “yüksek düzeyde kontrol altında” olduğuna dikkat çeken Dale, hastalığın “yayılmasının büyük ölçüde sınırlandırıldığını” ifade etti.
Sonra ne olacak?
Kuzey Bölgesi’nde yedi yıldan fazla süren saha denemelerinin ardından, QCAV-4 muzları şimdi Queensland padoklarında test edilecek. Profesör Dale, ekibinin dikkatini QCAV-4’ün diğer hastalıklara dirençli gen düzenlenmiş bir versiyonunu da geliştirmeye yönelttiği bildirdi. Dale: “Dünyada TR4 dışındaki en büyük hastalık Siyah Sigatoka. Avustralya’da bu konuda çok şanslıyız. Sigatoka’nın daha hafif bir versiyonuna sahibiz. Ancak bazı ülkelerde, özellikle Orta Amerika’da, bu mantarı kontrol etmeye çalışmak için yılda 60 defaya kadar ilaçlama yapılabiliyor. Bu nedenle sadece TR4’e dirençli bir Cavendish değil, aynı zamanda Sigatoka’ya da direnç gösteren bir tür geliştirmek istiyoruz.” dedi.
Profesör Dale, “Pestisitleri azaltmak için bu tür teknolojilere ihtiyacımız olacak, ama aynı zamanda çok daha zorlu bir iklime girerken, tüm koşullarla başa çıkabilen yeni çeşitler üretebilmeliyiz. Elimizdeki teknolojileri kullanarak, Afrika’daki projelerimizden birinde olduğu gibi, besin içeriğini, özellikle de besin değerlerini artırmaya odaklanabiliriz.” dedi.
KAYNAK:
Burton, L., (16 February, 2024). Genetically modified banana resistant to Panama disease given approval for Australian consumption. https://www.abc.net.au/news/2024-02-16/australia-approves-first-genetically-modified-banana-panama-tr4/103476986. (Erişim Tarihi: 21.02.2024).
“Katkılarından dolayı Dilara AKAY’a teşekkür ederiz.”